5G: meer dan ‘banen’ versus ‘spionage’

Wat moeten we met China? Plots is iedereen wakker. Het kabinet komt in mei met een Chinastrategie. Ook wil het snel besluiten of Huawei ons 5G-netwerk mag bouwen. Het Chinese telecombedrijf biedt toptechnologie tegen een lage prijs: KPN stond eind maart op het punt met hen in zee te gaan. Maar na de bedrijfsspionage bij ASML – een heel andere zaak – wist de Tweede Kamer het wel: weg met Huawei. Waarom die haast?

De kwestie is een mijnenveld. Het gaat om grote economische belangen: betalen we een andere aanbieder miljarden meer? Kost het banen, riskeren we exportblokkades? Maar ook om grote veiligheidsbelangen: laat Huawei via ‘achterdeurtjes’ de Chinese staat spioneren? Haagse ministeries en veiligheidsdiensten botsen over wat het zwaarst moet wegen.

De buurlanden zitten in hetzelfde parket en weerstreven de keiharde Amerikaanse druk om het Chinese bedrijf te weren door economie en veiligheid toch enigermate te verzoenen. Via controles in het netwerk (Duitsland), een scheiding tussen ‘kern’ en ‘buitenring’ van het nieuwe netwerk (Verenigd Koninkrijk) of door tijd te rekken (België). Pragmatisch behouden ze bewegingsruimte om hun belangen naar eigen inzicht te behartigen – gezien de nakende krachtmeting tussen beide technologische en militaire supermachten Amerika en China een verstandige koers.

Want er is ook een majeure strategische dimensie. Die mag in Den Haag wel meer centraal staan – ook in het openbare debat. Canada toont in welk vuil spel je als trouwe bondgenoot terecht kunt komen.

Op verzoek van de Verenigde Staten arresteerde Canada begin december Huawei-topvrouw Meng Wanzhou. Kort erna pakte China twee Canadezen op, op verdenking van spionage. Zij zitten nog vast. Volstrekt willekeurige arrestaties, zei premier Trudeau. Een Canadese oud-ambassadeur in Beijing: „In China there are no coincidences. […] If they want to send you a message they will send you a message.” In januari zag een Canadese drugssmokkelaar zijn gevangenisstraf in allerijl omgezet in de doodstraf. IJzingwekkend.

De Canadezen zijn slachtoffer van een harde machtsstrijd. Het beeld dat de zaak-Meng in Canada rechtmatig was en dat enkel de Chinese represailles van willekeur getuigen (zoals ook Den Haag deed voorkomen) is te simpel. Ook de VS spelen hard ball. De arrestatie van de Huawei-topvrouw rust op het Amerikaanse sanctieregime tegen Iran; een controversiële grond. President Trump erkent zelf de politieke dimensie: als China inschikt inzake handel, komt mevrouw Meng vrij. Macht tegen macht – Beijing kent dat spel en pakt niet Amerika maar zwakkere bondgenoten. Die meppen niet terug en keren zich mogelijk van hun beschermer af. Zoals het Chinese gezegde luidt: „Je moet een kip doden om de apen schrik aan te jagen.”

Cruciale les voor Den Haag: vazallengedrag loont niet. Canada hoopte met de arrestatie een wit voetje in Washington te halen, maar staat eenzaam met een bloedneus. De regering-Trump steekt geen vinger uit om de twee Canadezen uit hun cel te krijgen. Canada voelt zich door Amerika wreed „voor de bus gegooid”, de eigen burgers geofferd in een groter schaakspel. Geen aanlokkelijk vooruitzicht.

Dit alles gaat verder dan ‘banen-dankzij-5G’ versus ‘stop-Chinese-spionage’. Het verdedigen van onze belangen vergt argwaan jegens China, maar hangt ook af van ons vermogen – als Europa, met Canada en anderen – om de in Washington vrijwel onstuitbaar geworden Koude Oorlogsdynamiek te temperen. Dát is pas strategie en veiligheid. Zullen we wat langer nadenken?